Soru Cümlesi (الجملة الاستفهامية)

Arapça’da soru cümlesi (الجملة الاستفهامية), bir şey hakkında bilgi almak veya açıklama istemek için kullanılan cümlelerdir. Soru cümleleri soru edatları (أدوات الاستفهام) ile oluşturulur.

1. Soru Edatları (أدوات الاستفهام)

Soru cümleleri iki şekilde yapılabilir:

1️⃣ Evet – Hayır (نعم / لا) ile cevaplanan sorular
2️⃣ Açıklama gerektiren sorular

1️⃣ Evet – Hayır ile Cevaplanabilen Sorular

Bu tür sorular genellikle “هل” veya “أ” (hemze) ile başlar.

✔ هل → Fiil ve isim cümlelerinde kullanılır.
✔ أَ (hemze) → Daha kısa bir soru şeklidir.

🔹 Örnekler:

  • هل تحبُّ القهوةَ؟ (Kahveyi sever misin?) → نعم، أحبُّ القهوةَ. (Evet, kahveyi seviyorum.)
  • هل درستَ الدرسَ؟ (Dersi çalıştın mı?) → لا، لم أدرسْ الدرسَ. (Hayır, dersi çalışmadım.)
  • أَأنتَ طالبٌ؟ (Sen öğrenci misin?) → نعم، أنا طالبٌ.

📌 Not: “أَ” (hemze) genellikle isim cümlelerinde tercih edilir.

2️⃣ Açıklama Gerektiren Sorular

Bu tür sorular, soru edatlarıyla oluşturulur.

Soru EdatıAnlamıÖrnek Cümle
ماذاNe? (Fiillerle kullanılır)ماذا تأكلُ؟ (Ne yiyorsun?)
ماNe? (İsimlerle kullanılır)ما اسمُكَ؟ (Adın ne?)
منKim?من هذا؟ (Bu kim?)
أينNerede?أين تعيشُ؟ (Nerede yaşıyorsun?)
متىNe zaman?متى تبدأُ الدروسُ؟ (Dersler ne zaman başlıyor?)
كيفNasıl?كيف حالُكَ؟ (Nasılsın?)
كمKaç?كم أخًا لديكَ؟ (Kaç erkek kardeşin var?)
أيّHangi?أيُّ لغةٍ تدرسُ؟ (Hangi dili öğreniyorsun?)
لماذاNeden?لماذا تدرسُ العربيةَ؟ (Neden Arapça öğreniyorsun?)

2. Soru Edatlarının Kullanımı

1️⃣ Ne? – ما / ماذا

✔ ما → İsimlerle kullanılır.
✔ ماذا → Fiillerle kullanılır.

🔹 Örnekler:

  • ما اسمُكَ؟ (Adın ne?)
  • ماذا تفعلُ؟ (Ne yapıyorsun?)

📌 Not: ما ve ماذا bazen birbirinin yerine kullanılabilir.

2️⃣ Kim? – من

✔ Kişiler için kullanılır.

🔹 Örnekler:

  • من هذا؟ (Bu kim?)
  • من معلمُكَ؟ (Öğretmenin kim?)

3️⃣ Nerede? – أين

✔ Mekân (yer) sormak için kullanılır.

🔹 Örnekler:

  • أين تسكنُ؟ (Nerede oturuyorsun?)
  • أين المسجدُ؟ (Camii nerede?)

4️⃣ Ne zaman? – متى

✔ Zaman sormak için kullanılır.

🔹 Örnekler:

  • متى تبدأُ الرحلةُ؟ (Yolculuk ne zaman başlıyor?)
  • متى تذهبُ إلى المدرسةِ؟ (Okula ne zaman gidiyorsun?)

5️⃣ Nasıl? – كيف

✔ Durum ve hâl sormak için kullanılır.

🔹 Örnekler:

  • كيف حالُكَ؟ (Nasılsın?)
  • كيف تعلَّمتَ العربيةَ؟ (Arapçayı nasıl öğrendin?)

6️⃣ Kaç? – كم

✔ Miktar sormak için kullanılır.

🔹 Örnekler:

  • كم عمركَ؟ (Kaç yaşındasın?)
  • كم كتابًا عندكَ؟ (Kaç kitabın var?)

📌 Not: “كم” iki farklı şekilde kullanılır:
1️⃣ “كم” + tekil isim (üstünlü – منصوب) → Sayısal miktar sorar.

  • كم كتابًا قرأتَ؟ (Kaç kitap okudun?)
    2️⃣ “كم” + çoğul isim (ötreli – مرفوع) → Genel miktar sorar.
  • كم كتبٌ عندكَ؟ (Kaç kitabın var?)

7️⃣ Hangi? – أيّ

✔ Seçim yapmak için kullanılır.

🔹 Örnekler:

  • أيُّ كتابٍ تفضِّلُ؟ (Hangi kitabı tercih ediyorsun?)
  • أيُّ لغةٍ تتكلَّمُ؟ (Hangi dili konuşuyorsun?)

8️⃣ Neden? – لماذا

✔ Sebep sormak için kullanılır.

🔹 Örnekler:

  • لماذا تدرسُ اللغةَ العربيةَ؟ (Neden Arapça öğreniyorsun?)
  • لماذا لم تأكلْ الطعامَ؟ (Neden yemeği yemedin?)

📌 Not: “لماذا” yerine “لِمَ” kısa hâli de kullanılabilir.

3. Soru Cümlelerinde Kelime Dizilimi

✔ Soru edatı + Fiil + Özne + Nesne

🔹 Örnek:

  • ماذا يقرأُ الطالبُ؟ (Öğrenci ne okuyor?)

✔ Soru edatı + Özne + Fiil + Nesne (Daha vurgulu anlatım)

🔹 Örnek:

  • ماذا الطالبُ يقرأُ؟ (Öğrenci ne okuyor?)

4. Soru Cümlesine Cevap Verme

✔ Eğer soru “هل” veya “أ” ile sorulduysa:

  • Evet (نعم) veya Hayır (لا) ile cevap verilir.

🔹 Örnek:

  • هل تحبُّ العربيةَ؟ (Arapçayı seviyor musun?)
    • نعم، أحبُّ العربيةَ. (Evet, Arapçayı seviyorum.)
    • لا، لا أحبُّ العربيةَ. (Hayır, Arapçayı sevmiyorum.)

✔ Diğer soru edatlarıyla sorulduysa açıklayıcı bir cevap verilir.

🔹 Örnek:

  • أين تسكنُ؟ (Nerede yaşıyorsun?)
    • أسكنُ في إسطنبول. (İstanbul’da yaşıyorum.)

Sonuç

✔ هل ve أ → Evet-Hayır soruları
✔ ماذا، من، أين، متى, كيف, كم, أيّ, لماذا → Açıklama gerektiren sorular
✔ Soru kelimesi genellikle cümlenin başında yer alır.

📝 Alıştırma:
Şu soruları Arapça’ya çevirin!
1️⃣ Adın ne?
2️⃣ Nerede yaşıyorsun?
3️⃣ Kaç yaşındasın?