Tâbiler (التوابع) – Bağlı Kelimeler

Arapça’da tâbiler (التوابع), kendisinden önce gelen kelimenin irabına uyan ve ona bağlı olan kelimelerdir. Yani, bu kelimeler kendilerinden önceki kelimenin ref’ (مرفوع), nasb (منصوب) veya cer (مجرور) olmasına göre irab alırlar.

📌 Arapça’da 4 tür tâbi vardır:
1️⃣ Sıfat (النعت) – Önce gelen ismi nitelendirir.
2️⃣ Atıf (العطف) – Önce gelen kelime ile anlam bağını korur.
3️⃣ Te’kîd (التوكيد) – Önce gelen kelimenin anlamını pekiştirir.
4️⃣ Bedel (البدل) – Önce gelen kelimenin yerine geçer.

1️⃣ Sıfat (النعت)

🔹 Sıfat, bir ismi niteler veya ona ek bilgi verir.
🔹 İsmin her yönüyle sıfatına uyması gerekir (cinsiyet, sayı, irab vb.).

📌 Örnekler:

• الطالبُ المجتهدُ ناجحٌ. (Çalışkan öğrenci başarılıdır.)
  • الطالبُ (Mübteda – Mervû’)
  • المجتهدُ (Sıfat – Mervû’)
• رأيتُ رجلًا كريمًا. (Cömert bir adam gördüm.)
  • رجلًا (Mef’ûl – Mansûb)
  • كريمًا (Sıfat – Mansûb)
• مررتُ بحديقةٍ جميلةٍ. (Güzel bir bahçeye uğradım.)
  • حديقةٍ (İsim – Mecrûr)
  • جميلةٍ (Sıfat – Mecrûr)

2️⃣ Atıf (العطف)

🔹 Bir kelimenin diğerine bağlanmasını sağlar.
🔹 Atıf edatları (وَ، أو، ثم، بل، لكن، لا) ile yapılır.
🔹 Atfedilen kelime, önceki kelimenin irabına uyar.

📌 Örnekler:

• جاء المعلمُ والطالبُ. (Öğretmen ve öğrenci geldi.)
  • المعلمُ (Fâil – Mervû’)
  • الطالبُ (Atfedilen – Mervû’)
• رأيتُ المعلمَ والتلميذَ. (Öğretmeni ve öğrenciyi gördüm.)
  • المعلمَ (Mef’ûl – Mansûb)
  • التلميذَ (Atfedilen – Mansûb)
• ذهبتُ إلى المدرسةِ ثم السوقِ. (Okula sonra pazara gittim.)
  • المدرسةِ (İsim – Mecrûr)
  • السوقِ (Atfedilen – Mecrûr)

3️⃣ Te’kîd (التوكيد)

🔹 Önce gelen kelimenin anlamını pekiştirmek için kullanılır.
🔹 Tekrar veya özel kelimelerle yapılır.

📌 Te’kîd Çeşitleri:
✔ Lafzî (لفظي) → Aynı kelimenin tekrarlanmasıyla olur.
✔ Manevî (معنوي) → Belirli vurgulayıcı kelimelerle yapılır.

📌 Manevî Te’kîd İçin Kullanılan Kelimeler:

• نفسُ (Bizzat, kendisi)
• عينُ (Bizzat, kendisi)
• كلُّ (Bütün)
• جميعُ (Hepsi)

📌 Örnekler:

• جاء الطالبُ الطالبُ. (Öğrenci, öğrenci geldi.) → Lafzî te’kîd
• جاء المديرُ نفسُهُ. (Müdürün kendisi geldi.) → Manevî te’kîd
• رأيتُ الجيشَ كلَّهُ. (Ordunun tamamını gördüm.) → Manevî te’kîd

4️⃣ Bedel (البدل)

🔹 Önce gelen kelimenin yerine kullanılabilen kelimedir.
🔹 Önce gelen kelimenin irabına uyar.

📌 Bedel Çeşitleri:
✔ Bedel-i Külli (بدل كلّ من كلّ) → Önceki kelimenin tamamını ifade eder.
✔ Bedel-i Ba’zî (بدل بعض من كلّ) → Önceki kelimenin bir kısmını ifade eder.
✔ Bedel-i İştimal (بدل اشتمال) → Önceki kelimeyle ilgili bir şeyi ifade eder.
✔ Bedel-i Galat (بدل غلط) → Hatalı söylenen kelimenin düzeltilmesi için kullanılır.

📌 Örnekler:

• زارني المعلمُ أحمدُ. (Beni öğretmen, yani Ahmed ziyaret etti.) → Bedel-i Külli
• أكلتُ التفاحةَ نصفَها. (Elmanın yarısını yedim.) → Bedel-i Ba’zî
• أحببتُ عليًّا علمَهُ. (Ali’yi, yani ilmini sevdim.) → Bedel-i İştimal
• رأيتُ خالدًا بل عمرًا. (Halid’i gördüm, yani aslında Ömer’i.) → Bedel-i Galat

📌 Özet Tablo